AMONYAK    

      Amonyak  azot ve üç hidrojen atomundan oluşan renksiz, kokusu keskindir ve hoş kokmaz gaz bileşiğidir.  

       Amonyağı ilk kez 1612 de simyacı Kunckel nişadır yani amonyum klorür üzerine kireç etkisiyle elde etti. yapısında azot olduğunu  Scheele belirledi. 1774 te priestley yapısında azot ve hidrojenin olduğunu belirledi.Tam yapısını 1785 te Berthollet belirledi. 

      Yapısı belirlenen amonyağın nasıl üretileceği araştırılmaya başlandı. 19. yy başlarında lağımlardaki ürelerden elde edildi. 

       Üre(O=C(NH3)2)-------> Amonyak (NH3) + karbondioksit ( CO2)

  19 yy ikinci yarısında hava gazı ve kok fabrikalarından çıkan gazlardan elde edilmeye başlandı.

 1900 lü yılların başlarında kalsiyum siyanamid bulundu ve kalsiyum siyanamidden amonyak elde edildi. Günümüzde bu yöntem el verişli olmadığı için kullanılmamaktadır.

   Günümüze gelene kadar amonyak üretim miktarı sürekli artmıştır. günümüzde amonyak Haber yöntemine göre elementlerinden elde edilmektedir.

   N2+3H2------>  2NH3
Bu tepkime, en önemli sanayi işlemlerinden biri olup, dünya çapında yılda yaklaşık 100 milyon ton amonyak üretiminde kullanılmaktadır. Haber-Bosch prosesinde 1913 yılından beri kullanılan metal oksit katalizörlerindeki tüm gelişmelere rağmen, bu tepkime yaklaşık 400*C sıcaklık ve300 atm basınç altında gerçekleşmekte ve bu şartlar altında amonyak verimi %15 olmaktadır.

Fakat bakteriler, bu tepkimeyi bitkilerin köklerinde 0,8 atm basınçta ve oda sıcaklığında yürüterek, azotu önce amonyağa, sonra nitrit ve nitrat haline dönüştürmeyi başarmaktadır.

  

    Sulu çözeltisi zayıf baz özelliği gösterir. Azot ve hidrojen elementi ametal olduğu için aralarında oluşan bağ kovalenttir. Bağ yapısına katılan toplam sekiz elektron olup molekül üçgen piramidel yapıdadır. Azot üzerindeki ortaklanmamış elektronlar yapının piramit şeklinde olmasına neden olur.  Bu yüzden amonyak bileşiği polardır.  sp3 hibritleşmesi yapmıştır. Amonyak polar olduğu için suda bir miktar çözünür. Bu çözünme sonucunda su molekülleriyle ve kendi aralarında zayıf hidrojen bağı meydana gelir.

              Amonyak ve özellikleri

• kapalı formülü: NH3  
• Açık formülü:

  

• Hidrojen ve azot elementinden oluşur renksizdir
• Hoş olmayan keskin kokusu vardır
• Molekül ağırlığı 17,03 g/mol
• Yoğunluğu 0,694 g/cm3
• Erime noktası -77*C
• Kaynama noktası -33*C
• Toksik maddedir
• sp3 melezleşmesi yapar
• Molekül şekli üçgen piramittir

               Günlük hayatta amonyağın kullanım alanları,      

1.   Gübre yapımında
2.   Parfüm 
3.   İlaç yapımında 
4.   Boyalarda
5.   Patlayıcılarda
6.   Sanayide
7.   Üre yapımında
8.   Nitrik asit üretiminde
9.   Polimer üretiminde
10.   Laboratuvarda çözücü olarak sıklıkla kullanılır.